Bảng các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc chứng tiêu cơ vân khi dùng statin

Việc phối hợp clarithromycin hoặc erythromycin với simvastatin hoặc atorvastatin làm tăng nguy cơ mắc bệnh cơ và hội chứng tiêu cơ vân cấp do statin. Hàng năm, cơ quan quản lý dược phẩm của Úc (TGA) đều nhận được báo cáo về tiêu cơ vân ở bệnh nhân sử dụng phối hợp một thuốc ức chế enzym HMG-CoA reductase (statin) và một kháng sinh macrolid. Do vậy các cán bộ y tế cần thận trọng khi sử dụng dạng phối hợp này. Trong trường hợp cần chỉ định macrolid cho bệnh nhân đang điều trị với statin, nên cân nhắc việc tạm thời dừng statin hoặc lựa chọn kháng sinh khác. Cần lưu ý đặc biệt với những bệnh nhân đang dùng liều cao statin, đang có bệnh nguy cơ mắc kèm, bệnh nhân cao tuổi hoặc đang sử dụng thuốc có nguy cơ cao làm tăng khả năng tiêu cơ vân cấp của statin (xem bảng trên). Yêu cầu bệnh nhân đang được điều trị với statin báo cáo ngay với cán bộ y tế khi có dấu hiệu nhức cơ, đau cơ, yếu cơ đặc biệt nếu kèm theo cảm giác khó chịu, sốt, nước tiểu sẫm màu.

Tính đến tháng 7 năm 2010, TGA đã nhận được 25 báo cáo về bệnh tiêu cơ vân ở bệnh nhân dùng phối hợp một kháng sinh macrolid với một statin. Trong số này, 80% bệnh nhân có ít nhất 1 yếu tố nguy cơ mắc bệnh cơ trước khi sử dụng clarithromycin hoặc erythromycin. Gần 50% số ca có từ 2 yếu tố nguy cơ trở lên. Yếu tố nguy cơ phổ biến nhất là cao tuổi; liều cao statin; phối hợp với diltiazem, cyclosporin hoặc gemfibrozil; bệnh suy giáp hoặc đái tháo đường. Điều này nhất quán với một bản phân tích trước đây về các báo cáo gửi tới TGA.

Các báo cáo gửi tới TGA đều liên quan tới simvastatin hoặc atorvastatin. Cả hai statin này đều bị chuyển hóa bởi cytochrom P450 3A4 – nhóm bởi ức chế bởi clarithromycin và erythromycin. Tương tác giữa các statin khác và các macrolid khác ít có khả năng xảy ra vì CYP3A4 ít hoặc không tham gia vào quá trình chuyển hóa của pravastatin, fluvastatin và rosuvastatin đồng thời 2 kháng sinh azithromycin và roxithromycin không ức chế CYP3A4.

(Trích Tạp chí Nghiên cứu dược – Thông tin thuốc, tập 1, tr: 81-120, số 3/2010 của Trường đại học dược Hà Nội - Đỗ Thu Giang dịch, Nguồn: Medicines Safety Update No.5, 2010)